Ομιλία για την διπλή γιορτή
του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου
και της  

25ης Μαρτίου του 1821

mathima.gr

Τη διπλή γιορτάζουμε και σήμερα γιορτή, εκείνη που από μικρά παιδιά μάθαμε να θεωρούμε σαν πιο σημαντική όταν συλλογιζόμαστε του έθνους μας τη μοίρα.

Το νόημα της επετείου, η τεράστια σημασία της έχει αναλυθεί πολύ κι έχει χιλιοτραγουδηθεί στο κύλισμα των τόσων χρόνων απ' τον καιρό που έγινε του Έθνους ο ξεσηκωμός. Μα νέα ήθη και νέες ανάγκες κάνουν τον σημερινό εορτασμό ξανά επίκαιρο και υποπτεύομαι πως όσα χρόνια και αν περάσουν, πάντα κάτι καινούριο θα έχει να μας προσφέρει από τον άμετρο πλούτο των θησαυρών του.

Ήταν μια ολοφώτεινη μέρα εκείνη που ο αρχάγγελος κατέβηκε στη γη και, διαλέγοντας την αγνότερη γυναίκα από το ανθρώπινο γένος, της υποσχέθηκε ότι εκείνη είχε επιλεγεί για την εκπλήρωση του Θείου Σχεδίου για την σωτηρία των ανθρώπων.

Τόσους πολλούς αιώνες μακριά από τον Παράδεισο, ο άνθρωπος είχε αποξενωθεί από τον Δημιουργό του και χρειαζόταν αυτή την τεράστια εκδήλωση της Θείας Ευσπλαχνίας για να ξαναβρεί το δρόμο του προς τη Λύτρωση.

Τόσο πολύ χρόνο ζώντας μέσα στα σκοτάδια της άγνοιας, της μισαλλοδοξίας και της απώλειας, ο άνθρωπος είχε αδήρητη ανάγκη την επανασύνδεσή του με τον Πλάστη και την κατανίκηση του μέχρι τότε αήττητου Θανάτου.

Είναι πραγματικά αφάνταστη η μεγαλοθυμία του Θεού μας, που συγχωρώντας εκείνο το υπερφίαλο και τόσο αδικαιολόγητο προπατορικό αμάρτημα, ήρθε στη γή παίρνοντας σάρκα και οστά, με σκοπό να θυσιαστεί αναίτια· να τιμωρηθεί Εκείνος με την σκληρότερη τιμωρία για να εξιλεωθεί η ανθρωπότητα.

Αυτό το χαρμόσυνο άγγελμα, αυτή η πανέμορφη ανακοίνωση ότι ο Θεός συγχώρεσε τον άνθρωπο και στέλνει τον μονογενή Υιό του για να σηκώσει στους αναμάρτητους ώμους του όλη την αμαρτία του κόσμου, στάθηκε ο ευτυχισμένος Ευαγγελισμός της Θεοτόκου.

Πόση ευτυχία λοιπόν θα πρέπει να αισθάνθηκε η αγνή εκείνη κόρη, όταν ο άγγελος της ανακοίνωσε τον απώτερο σκοπό της ύπαρξής της, όταν κατανόησε ότι ο καρπός των σπλάχνων της θα ήταν ο Λυτρωτής, ο Μεσσίας, εκείνος που θα νικούσε το Θάνατο με θάνατο.

Αλλά και τι μεγάλη έμπνευση αλήθεια να ξεκινήσουν οι πρόγονοί μας τον υπερ πάντων αγώνα τους τη μέρα ακριβώς που η θρησκεία μας διάλεξε να γιορτάζει το χαρμόσυνο μήνυμα της Θείας Ελεύσεως!

Έτσι όπως στέναζε η ανθρωπότητα παγιδευμένη στα σκοτάδια της αμαρτίας, έτσι υπέφερε και το ελληνικό γένος, σε μια σκλαβιά όχι και πολύ πιο διαφορετική, για τετρακόσια ολόκληρα χρόνια.

Κι ήταν άμεση ανάγκη να τινάξει τα δεσμά αυτής της αβάσταχτης δουλείας. Mιας δουλείας που σα μαύρο σύννεφο είχε σκεπάσει τη χώρα μας και για αιώνες κατάπνιγε κάθε φωνή αντίδρασης, κάθε προσπάθεια ξεσηκωμού.

Ο λαός μας, αυτός ο περήφανος, ανεπανάληπτος λαός, δεν αφομοιώθηκε, δεν παρασύρθηκε από τις πλάνες υποσχέσεις του κατακτητή, δεν υπέκυψε στις αφόρητες πιέσεις και τα βασανιστήρια που τον υπέβαλε.

Αντίθετα άντεξε, βρήκε το κουράγιο να παλαίψει, αντιστάθηκε και στο τέλος, σαν τον αθάνατο Φοίνικα του μύθου, ξαναγεννήθηκε από τις στάχτες του.

Οι τρόποι που βρήκε για να ανταπεξέλθει στις μύριες δυσκολίες που έβρισκε στην καθημερινή του ζωή ήταν πολλοί και αξιοθαύμαστοι.

Ακόμα και μέσα στα αθάνατα δημοτικά του τραγούδια μπόρεσε να περάσει τη σπίθα και τον πόθο του για λευτερια, κι από στόμα σε στόμα κατόθρωσε να διατηρήσει ζωντανή μια παράδοση αιώνια και μια περηφάνια αλώβητη.

Οι πιο γενναίοι, οι πιο αδούλωτοι, οι πιο νέοι, πήραν τα βουνά· άρπαξαν τα όπλα και ζήτησαν με τη βία αυτό που οι στυγεροί κατακτητές τους στέρησαν αδικαιολόγητα: Τη Λευτεριά τους.

Οι κλέφτες και οι αρματωλοί αποτέλεσαν τον πρώιμο στρατό της νέας Ελλάδας, την αστείρευτη δεξαμενή απ' όπου ξεπήδησαν τα λαμπρά αστέρια της Ιστορίας μας: ο Κολοκοτρώνης, ο Καραϊσκάκης ο Αθανάσιος Διάκος, οι Σουλιώτισσες.

Είναι πραγματικά ασύλληπτο το μέγεθος των κατορθωμάτων αυτών των ηρώων, η άμεση επαφή που είχαν με την ψυχή των αρχαίων προγόνων τους, και μάλιστα αν σκεφτεί κανείς ότι στη συντριπτική τους πλειοψηφία ήταν άνθρωποι αγράμματοι και απαίδευτοι, και η μόνη σχέση που είχαν μ' αυτούς ήταν απλά και μόνο το ότι ήξεραν ότι ήταν παιδιά τους.

Σαν ήρθε λοιπόν η πολυπόθητη ώρα του λυτρωμού, σαν πήραν τη μεγάλη απόφαση να ζήσουν λεύτεροι ή να πεθάνουν, όρισαν για ξεκίνημα τη γλυκιά εκείνη ανοιξιάτικη μέρα που η ανθρωπότητα γιόρταζε τη Θεία της Σωτηρία.

Και το μήνυμα του σηκωμού, ξεχύθηκε ακράτητο σε βουνά και ρουμάνια, σε κάμπους και γκρεμούς σε πέλαγα και λιμάνια, σ' όλα τα μήκη και τα πλάτη της γής.

Ο μεγάλος μας Εθνικός Ποιητής, ο Ζακυνθινός Διονύσιος Σολωμός, που αναστήθηκε και αντρώθηκε μέσα σε τούτη την καταπράσινη και μυροβόλα Ζακυνθινή φύση, άκουσε με τα αυτιά της ψυχής του όλους τους τόπους ν' ανακράζουν χαιρετώντας θερμά τη νεογέννητη Λευτεριά κι ανάμεσά τους τα Ιόνια νησιά:

Εφωνάξανε ως τ' αστέρια
του Ιονίου και τα νησιά
και σηκώσανε τα χέρια
για να δείξουνε χαρά.

Μ' όλον πού 'ναι αλυσωμένα
το καθένα τεχνικά,
και εις το μέτωπο γραμμένο
έχει "Ψεύτρα ελευθεριά"

Γιατί, άν και από τούτον τον άγιο τόπο της Ζακύνθου δεν επέρασε το βέβηλο πόδι του οθωμανού κατακτητή· αν και οι γενναίοι Ζακυνθινοί στάθηκαν τυχεροί και δε γεύτηκαν το πικρό ποτήρι της τούρκικης σκλαβιάς, εν τούτοις, δεν ήταν ποτέ αληθινά λεύτεροι. Ήταν μια ψεύτικη λευτεριά αυτή που είχαν, κάτι που σαν Έλληνες πραγματικοί δεν μπορούσαν ν' αντέξουν χωρίς γογγυσμό.

Κι έτσι, σαν έμαθαν το σηκωμό της μάνας Ελλάδας, της παραστάθηκαν όσο περισσότερο μπόρεσαν, βοηθώντας όποτε είχε ανάγκη, πότε προστατεύοντας τους κατατρεγμένους που έφταναν στη φιλόξενη γή τους, και πότε πηγαίνοντας οι ίδιοι τρόφιμα και πολεμοφόδια σε πολιορκίες και μάχες.

Κι όπως ο κόσμος λυτρώθηκε από τα μαρτύρια του Άδη, έτσι και το γένος μας λυτρώθηκε από τη αβάσταγη τούρκικη σκλαβιά, μια μέρα ανοιξιάτικη, μια μέρα του Μάρτη που η φύση ανασταίνεται και ξαναβλασταίνει μετά από τον ύπνο του χειμώνα.

Γι' αυτό η σημερινή μέρα είναι για όλους μας μέρα χαράς και αγαλλίασης. Μέρα που λαμπρύνει τη ζωή μας και μας κάνει να αναφωνήσουμε αυθόρμητα τον πασίγνωστο εκείνο χαιρετισμό:

"...απ' τα κόκκαλα βγαλμένη
των ελλήνων τα ιερά
και σαν πρώτα ανδρειωμένη
χαίρε, ώ χαίρε ελευθεριά!"